İçindekiler
Genel olarak bir elektromıknatısın yapısı şekilde görülmektedir. At nalı şeklindeki demir çekirdek üzerinde bir uyarı sargısı vardır. Demir çekirdeğin ayakları üzerinde farklı kutupların oluşabilmesi için bobin bağlantıları bir ayaktan çıkıp diğer ayağa girecek şekilde olmalıdır. Demir çekirdeğin ayakları karşısında hareketli palet ya da çekirdek bulunur. Bobin üzerinden akım geçmesiyle demir çekirdek içinde manyetik akı oluşur ve paleti kendisine çeker. Ne iş görürse görsün, bütün elektromıknatıslar aynı prensip üzerinden çalışırlar. Aşağıda elektromıknatıs kullanım alanları üzerine bir kaç örnek verilerek açıklanmıştır.
Elektromıknatıs nerelerde kullanılır birkaç örnek:
- Zil
- Vinç Mıknatısı
- Elektromanyetik kavrama
- Kapı otomatiği
Zil
Bir elektrik zili demir üzerine sarılan M- bobinleri, f- yayı, bu yaya bağlı H- tokmağı ve G- çanından oluşmuştur. Elektrik gerilimi (8V) I ve II nolu uçlara bağlıdır. Ziller hem doğru hem de alternatif gerilimde çalışabilirler. Elektrik akımı S- vidası, f- yayı ve bobinler üzerinden dolaşarak öteki uca(II) akar. Bobin içinden geçen akım, bir manyetik alan oluşturarak a- paletini demir çekirdeğe doğru çeker ve tokmak çana vurur. a- paleti çekilince f- yayı, S- vidasından ayrılarak akım devresini açar ve palet b- yayının etkisiyle tekrar eski durumuna döner. Bu oluşum arka arkaya gerçekleştiğinde zil sesi elde edilmiş olur.
Vinç Mıknatısı
Vinç mıknatısı demir ve çelikten parçaların kaldırılmasına yarar. Elektromıknatısı çanak yapısında olup döküm çelikten kasa içine gömülmüştür. Kasanın üst kapağı parçaların yapışıp kalmasını önlemek için manyetik olmayan bir madenden (örneğin sert alüminyum) yapılmıştır. Vinç mıknatısları doğru akımla işletilirler ve remanens dolayısıyla parçaların çabuk atılmasını sağlamak için bobinlerden ters yönde akım geçirilmektedir. Vinç mıknatısları demir çelik fabrikalarında ve hurda depolarında kullanılan pratik kaldırıcılardır.
Elektromanyetik Kavrama
İş makinalarında dönü hareketinin iletilmesi için bir tür debriyaj olarak kullanılırlar. Bobin üzerinden geçen akımın yükseltilmesiyle, manyetik debriyaj dönen demir diske yapışır ve hareketi yumuşak bir şekilde işletilen yere iletir. Aynı yöntem üzerinden elektromanyetik frenler de çalışmaktadır. Disk ya da balata tipli elektromanyetik frenler özellikle asansör motorlarında uygulanmaktadır. İstenilen kat hizasında asansörü durduran ve tekrar aşağı gitmesini önleyen bu tür elektromanyetik frenlerdir. Elektromanyetik frenler genellikle doğru akımla işletilirler. Elektromanyetik madrenler demir parçaları iş makinalarına mengene kullanmadan bağlamaya yararlar.
Kapı Otomatiği
Kapı otomatiğinin yapısı son derece basittir. Kapının açılmasıyla bir yay, elektromıknatıs karşısındaki paletin dişine takılır. Otomatik butonuna basınca elektromıknatıs paleti çeker ve bu suretle yay kurtulur. Kurtulan yay kapı kilidinin kolunu çeker ve kapının aralanmasını sağlar.
Elektromıknatıs kullanım alanları gerçek hayattan dört farklı uygulama üzerinden örneklendirilerek bu şekilde açıklanabilir.