Manyetik alan nedir nasıl oluşur ? bu soru manyetik alan nedir 10. sınıf öğrencilerinin sıklıkla cevabını aradığı bir sorudur. Haydi gelin manyetik alan nedir etkileri nelerdir kısaca açıklamaya çalışalım. Bir cam parçası üzerinde dağınık halde bulunan demir tozlarını düşünün, camın altına bir mıknatıs çubuk yapıştırıldığında şekil-1’de görülen dizilişi alırlar. Bu dizilişte oluşan çizgilere dikkat edildiğinde bunların yay şeklinde bir kutuptan diğerine uzandığı görülmektedir. Bu oluşum demir tozlarını belirli bir düzen içinde tertipleyen bir kuvvetin varlığını ortaya koymaktadır. Bu nedenle bu kuvvetin oluşturduğu çizgiler manyetik kuvvet çizgileri ya da manyetik alan çizgileri olarak tanımlanır. Mıknatısın çepeçevre etrafında bu alan çizgilerinin sınırladığı hacme manyetik alan denir.
Cisimler birbirine değmeksizin, birbirlerine kuvvet uygularlarsa bunlar arasında bir kuvvet alanının varlığından söz edilir ve bu kuvvetin oluşumuna göre manyetik alan, elektrik alanı ve çekim alanı olmak üzere sınıflandırılır. Manyetik alan çizgileri nedir diye soracak olursanız : manyetik alan çizgileri havada kesintisiz N- kutbundan S- kutbuna giderler ve mıknatısın içinden tekrar geri dönerler. Manyetik alan çizgileri bu nedenle kapalı çizgilerdir. Manyetik alan çizgilerinin tıpkı elektrik akımı gibi bir yönü vardır ve bu yön
Manyetik alan çizgileri mıknatısın dışında N- kutbundan S- kutbuna, mıknatısın içinde S- kutbundan N- kutbuna doğrudur.
şeklinde saptanmıştır.
Mıknatıslarda Manyetik Alan
Şekil-2 ve 3’de karşı karşıya getirilmiş iki aynı ve iki farklı kutubun manyetik alan çizgileri gözükmektedir.
Buna göre aynı kutuplar arasında manyetik alan çizgilerinin birbirinden uzaklaştığı farklı kutuplar arasında toplanıp yaklaştığı anlaşılmaktadır. Şekilde N- kutbundan S- kutbuna giden alan çizgilerinin üst üste geçmediği bir çizginin yanında bulunan çizgiyi itelemesinden dolayı alan çizgilerinin yay gibi gittikçe açıldığı ancak hepsinin de en kısa yoldan karşıt kutba ulaşmak istediği sonucuna varılmaktadır. At nalının içinde ise alan çizgileri düzenli ve paraleldir. Böyle bir alan homojen alan olarak tanımlanır. Homojen bir alan içinde kuvvet etkisi büyüktür. Buna karşın paralel olmayan birbirinden uzak duran kuvvet çizgilerinin oluşturduğu bir alanda kuvvet çizgisi küçük olur.
Belirli bir mesafede farklı kutupları birbirine bakarak asılı duran iki çubuk mıknatıs daima aynı çizgide dururlar. Bunları bu duruma zorlayan kuvvet manyetik alan çizgilerinin yönünden doğmaktadır.
Mıknatıslar alanlarını aynı yönde tutacak şekilde dönmek isterler.
Bu şekilde manyetik alan nedir nasıl oluşur sorusunu cevaplamış olduk, gelecek yazılarda görüşmek üzere hoşçakalın.
