Ohm Yasası – ( Ohm Kanunu )

İlköğretimden bu yana hepimizin aşina olduğu ohm yasası, ohm kanunu elektrik yasalarının temelini oluşturur. Elektrik bilimi ilk kez ohm yasası sayesinde matematikle birleşmiştir denilebilir. Şekilde görülen devre; bir gerilim kaynağı, bir voltmetre, bir ampermetre ve bir dirençten oluşmuştur. Gerilim kaynağı batarya şeklinde olup gerilimi artırılırsa aşağıdaki gibi bir tablo oluşur.

Örneğin;

U=2 V iken I=0,5 A

U=4 V iken I=1 A

U=6 V iken I= 1,5 A

Buradan gerilim (U) arttıkça akımın (I) da arttığı anlaşılır. Nitekim gerilimin artması, serbest elektronlar üzerinde daha büyük bir basınç doğurmakta ve serbest elektron hareketlerinin hızlanması sonucu elektrik akımı çoğalmaktadır.

Bir direncin uçlarındaki gerilim ne kadar büyütülürse, o dirençten geçen akım o kadar artar.

Burada gerilim ve akım arasında matematikteki doğru orantı söz konusudur.

Bu kez şekildeki devrenin gerilimi misal 6 V değerinde sabit tutulup ve R direnci yerine sırasıyla  1 , 2 ve 3 ohmluk dirençler takılsa ve ampermetreden geçen değerler okunacak olsa

R= 1 Ω   için   I=6 A

R= 2 Ω   için   I=3 A

R= 3 Ω   için   I=2 A  olacaktır.

Buradan direnç (R) arttıkça, akımın (I) düştüğü anlaşılmaktadır.

Bir direncin değeri ne kadar yükselirse o dirençten geçen akım miktarı o kadar düşer.

Burada direnç ve akım arasında matematikteki ters orantı söz konusudur.

Deneyler sonucu elde edilen her iki tanıma göre gerilim, akım ve direnç birbirine bağlı değerlerdir. Bu değerler ters ve doğru orantı durumuna göre formüle edilirse Ohm Yasası ortaya çıkar.

Ohm yasasından faydalanarak gerilim, akım ve direnç değerlerinden en az ikisi bilindiği takdirde üçüncüsü hesaplanabilmektedir.

Örnek;  6V luk bir fener piline direnci 2 Ω olan bir direnç bağlandığı takdirde devreden geçen akım:

6 V / 2 Ω = 3 A dir.

Örnek;  6V luk bir gerilim altında bir dirençten 1,5 A şiddetinde bir akım geçiyorsa bu direncin değeri:

6 V / 1,5 A = 4 Ω dur.

Örnek;  100Ω luk bir dirençten 0,5 A lik bir akım geçerse o direnç uçlarındaki gerilim

100 Ω . 0,5 A = 50 V bulunur.

1 V luk bir elektrik gerilimi 1 Ω luk bir direnç üzerinde 1 A lik bir elektrik akımı oluşturur.