Proximity Effect Nedir

Proximity effect (proximity efekti) nedir sorunu cevaplayalım. Skin efekti açıklanırken iletkenin kendisinden geçen akımın oluşturduğu alan içinde kalması sonucu iletkenden geçen akımın kesite düzgün olarak dağılmadığı ve bunun sonucu iletken direncinin yükseldiği belirtilmiş idi. Çok fazlı yan yana giden iletkenlerde, her bir iletken kendisinin oluşturduğu alan içinde kalacağı gibi komşu iletkenlerin ortaya çıkardığı alanlardan da etkilenecektir. Bunun sonucu her bir iletkenin kendi skin efektiyle (deri etkisiyle) artan direnci, komşu skin […]

Read more

Skin Efekti (Deri Etkisi)

Bir iletkenden geçen akımın iletken içinde dağılma şeklinden doğan bir kavram olan skin effect (skin efekti) nedir ya da deri etkisi nedir bunu inceleyelim. Bir iletkenden geçen bir doğru akım, geçtiği iletkenin kesitine düzgün bir biçimde dağılır. Tüm iletken boyunca tüm kesit üzerinde akım yoğunluğu (S) aynıdır. Akım geçiren bu iletken çevresinde, merkezi iletken olan manyetik alan daireleri oluşturur. İletkenin merkezinde de bu manyetik alan mevcuttur. Bu nedenle iletkenin tam […]

Read more

Özendüksiyon Nedir

Özendüksiyon Üzerinde 1200 sargı bulunan ve kapalı bir demir göbeği olan bir bobin 2 V’luk bir kaynağa bağlanmıştır(Şekil-1). Bu bobine paralel olarak devrede ateşleme gerilimi 90 V olan bir neon lamba durmaktadır. Şalter ile devre kapatılıp açılır. Devre açılması anında neon lambanın kısa bir süre parladığı izlenmiştir. Neon lambanın parıldaması, bobin üzerinde yüksek bir gerilim oluştuğunun kanıtıdır. Akım devresinin açılması anında bobinin manyetik alanı küçülerek ortadan kalkar ve alan çizgileri çekilerek […]

Read more

Fuko Akımları

Fuko Akımları Bugünkü yazımızda fuko (foucault) akımları diye bilenen aynı zamanda eddy akımı ya da girdap akımı şeklinde de tanınan kavramdan bir deney üzerinden giderek bahsedeceğiz. Şekil-1’de sarkaç şeklinde alüminyum bir levha kuvvetli bir elektromıknatısın kutupları arasında sallanmaktadır. Elektromıknatıs bobinlerinden elektrik akımı geçirildiğinde alüminyum sarkacın birden bire durduğu izlenecektir. Elektromıknatıs çalışırken sallanan alüminyum sarkaç elektromıknatısın manyetik alanı içine girdiğinde, üzerinde bir gerilim endüklenir. Alüminyum levha sanki kısa devre edilmiş bir […]

Read more

Transformatör Çalışma Prensibi

Transformatör çalışma prensibi bir deney ile anlatılmaya çalışılırsa açıklamaya şöyle başlayabiliriz. Şekil-1’de görüldüğü gibi  her biri aynı sargı sayısında (örneğin 600’er sargı) iki bobin yan yana konulmuştur. Birinci bobin ayarlı bir direnç (reosta) üzerinden bir akümülatörün kutuplarına bağlanmıştır. İkinci bobinin uçları “O” taksimatı skala ortasında bulunan bir mili voltmetrenin kutuplarına bağlıdır. Ayarlı reosta ile akım yükseltildiğinde ikinci bobine bağlı voltmetre ibresinin saptığı, akım sabit kaldığında ibrenin sıfıra döndüğü ve akım küçültüldüğünde […]

Read more

Lenz Kanunu Nedir

Bir bisiklet dinamosu önce boşta çevirip sonra kutupları arasına bir lamba bağlanırsa, dönmenin zorlaştığı ve lambanın dinamoya bir fren gibi etki yaptığı anlaşılır. Bu oluşumun nedeni olan Lenz Kanunu şekil-1’den yararlanarak şöyle açıklanabilir. Şekilde dinamo bobininin sadece bir iletkeni hareket halinde simgelenmiştir. Soldaki ilk şekilde hareketli iletken içinde bir gerilim endüklenir. Ortadaki şekilde bu iletkenin uçları birleştirilmiş ve üzerinden bir akım geçmektedir. Geçen akım sonucu iletken çevresinde bir manyetik alan […]

Read more

Faraday Yasası Nedir

Bir deney üzerinden Faraday yasası nedir anlatalım. Şekil-1’de görüldüğü gibi at nalı bir mıknatısa dik olarak alüminyum bir boru asılmıştır. Borunun askılandığı metal şeritler her iki ucundan bir milivoltmetrenin kutuplarına bağlanıp, boru şekilde görüldüğü gibi alan çizgilerine dik olarak hareket ettirildiğinde, voltmetre ibresinde bir yöne doğru bir sapma görülecektir. Aynı boru alan çizgileri yönünde hareket ettirildiğinde voltmetre ibresinde hiç bir sapmanın olmadığı izlenecektir. Manyetik alan içinde bir iletken alan çizgilerini […]

Read more

Bobinde Manyetik Alan

Şekil-1’de görüldüğü gibi bir iletken tel bobin haline getirilip, atnalı bir mıknatısın kutupları arasına asılmıştır. Devreden bir akım geçirilirse, bobinin döndüğü görülecektir. Manyetik alan içinde akım geçiren bobin iletken üzerinden geçen akımın yönü ya da mıknatısın kutupları çevrildiğinde, bu dönme hareketinin aksi yöne doğru oluştuğu izlenecektir. Bobinde manyetik alan buna sebep olmaktadır. Bobinin bu şekilde bir dönme hareketi şekil-2’de alan çizgileri gösterilmek suretiyle daha kolay anlaşılabilir. Daha önce elektrik akımının […]

Read more

Manyetik Alan İçinde Akım Geçiren İletken

Manyetik alan içinde akım geçiren iletken elektrik akımının oluşturduğu manyetik alanı kanıtlar.Şekil-1’de atnalı şeklindeki bir mıknatısın kutupları arasında her iki ucu metal bantlarla asılmış bir alüminyum çubuk bulunmaktadır. Metal bantlar ayarlı bir doğru akım kaynağının kutuplarına bağlanıp şekilde görülen yönde bir akım geçirildiğinde, alüminyum çubuğun dışarı doğru itildiği görülür. Aynı deney akım yönü değiştirilmek suretiyle tekrarlandığında alüminyum çubuğun bu kez içeri çekildiği gözlenir. Alüminyum manyetik metal sınıfından olmamasına rağmen, mıknatıs […]

Read more

Sigorta Devresi

Kendiliğinden devre bağlayan bir otomatik sigortanın en önemli özelliği isminden de anlayabileceğiniz gibi kısa devre olmadığı sürece kendi kendine devre bağlayabilmesidir. Bu tür sigorta devresi : kısa devre kontrol devresi, uyarı devresi, zamanlama devresi, senkronizatör ve kontaktör olmak üzere 5 ana devreden oluşmuştur. Kontaktörün dışındaki bütün devrelerde elektronik elemanlar (transistör, diyot, thyristor vb.) kullanılır. Uyarı devresi herhangi bir aşırı akım halinde senkronizatör üzerinden kontaktörü çalıştırır ve ana akım devresini kestirir. […]

Read more