Üç Fazlı Motorları Tek Fazda Çalıştırmak

Üç fazlı motorları tek fazda çalıştırmak mümkün müdür? Kısaca hemen cevap verelim, evet mümkün. Peki nasıl? Bir örnekle başlayalım. Delta (üçgen) ∆ 220 Volt’luk küçük güçte üç fazlı bir motor U ve W terminallerinden tek fazlı bir akım şebekesinin faz (R) ve nötr(Mp) iletkenlerine bağlanmıştır. Bu motor çalışır mı ? Bu motor döner mi ? Evet döner ama bir şartla. O şart nedir ? Motorun V terminali örneğin 8 µF ‘ lık bir kondansatör ile R fazına köprülendiğinde motorun çalıştığı ve döndüğü görülecektir (Şekil-1).

üç fazlı motoru tek fazda çalıştırmak
Şekil-1: Steinmetz Devresi

Kondansatör üzerinden V terminaline verilen akım ile U terminaline direkt olarak verilen akım arasında bir faz farkı vardır. Bunun sonucunda motor içinde bir döner alan ortaya çıkar. Ancak kapasitif reaktansı sebebi ile kondansatör üzerinden verilen akım direkt verilen akımdan daha küçüktür. Bundan dolayı tam bir devirde döner alanın şiddeti periyodik olarak değişir. Bu değişmenin sonucu motor içinde ortaya çıkan döner alan dairesel niteliğini yitirir. Eliptik döner alan karakteristiğini kazanır (Şekil-2).

Steinmetz devresi sonucu oluşan üç fazlı ve eliptik döner alanlar
Şekil-2: Üç fazlı ve eliptik döner alanlar

Eliptik bir döner alanın çekme momenti dairesel bir döner alanın çekme momentinden daha küçüktür.

Sargı gerilimi şebeke gerilimine eşit olduğu takdirde üç fazlı motorlar tek fazlı akım şebekesinde çalıştırılabilir. Fakat, güç verme yeteneklerinde bir düşmenin olacağı kuşkusuzdur. Şekil-1’de verilen Steinmetz devresini uygulamak suretiyle bütün üç fazlı motorları tek fazda çalıştırmak mümkündür. Ancak Steinmetz devresinde çalıştırılacak motorlara anma güçlerinin %70’inden fazla yüklenilmemelidir. Ayrıca anma gücünün her kW’ı başına 70 µF’lik bir kondansatör (220 Voltda!) kullanılmalıdır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir