Jeneratörün faz sargıları üçgen devre ile bağlandığı takdirde, jeneratörden elektrik aygıtına yalnızca üç hat iletkeni götürülür. Bu tür bir iletken tertibi üç iletkenli – trifaze alternatif akım şebekesi olarak tanınır (örneğin : 3 ~ 220 V ; 3 ~ 380 V ; 3 ~ 500 V ). Üç iletkenli – akım şebekesi enerji dağıtımında ender uygulanır. Üçgen devrede yalnız fazlar arası gerilim söz konusudur. Fazlar arası gerilim üçgen gerilimi olarak da tanınmaktadır. (Şekil – 1)
Üçgen devrede sargı gerilimi hat gerilimine eşittir.
UHat = Us
Simetrik (Dengeli) Yüklenmede Akımlar
Şekil 2’de görüldüğü gibi bir üçgen devrede, örneğin : üç eşit direnç bulunmaktadır. Bu devreye bir alternatif gerilim uygulanıp, devredeki ampermetrelerle akımlar ölçülmüştür.
Sonuçta: her bir hat iletkeni üzerinden geçen akımın üçgen devreden akan akımlardan 1,73 defa daha büyük olduğu saptanmıştır.
Simetrik ya da dengeli yüklenmede URS, UST ve UTR sargı gerilimlerinin doğurduğu IRS , IST ve ITR sargı akımları aynı büyüklükte ve kendi aralarında 120 şer derece faz farklıdır. Bunun gibi IR, IS ve IT hat akımları da aynı büyükte olup her birinin aralarında 120° lik bir faz farkı vardır.
Üçgen devre içinde oluşturulan üç sargı akımının birbirine göre 120 şer derecelik bir faz farkı olduğu için hat iletkeni üzerinden geçen akım sargı akımından √3 katsayısı kadar büyüktür.
Üçgen devrede hat akımı √3 katsayısı kadar sargı akımından büyüktür.
I= √3 . Is
Örnek: Üçgen bağlı bir motorun her bir sargısından 3,8 A’lık bir akım geçmektedir. Hat akımını hesaplayınız.
Çözüm : I= Is. √3 = 3,8 A . 1,73 = 6,6 A
Asimetrik (Dengesiz) Yüklenmede Akımlar
Şekil – 2 için anılan deney bu kez üç farklı direnç kullanılmak suretiyle tekrarlanmıştır. Sargılardan ve hat iletkenlerinden geçen akımlar ölçülüp karşılaştırıldığında farklı farklı sonuçların ortaya çıktığı ve aralarında artık 1,73’lük orantının kalmadığı görülecek, buna karşın fazlar arası gerilimlerde bir değişim ortaya çıkmayacaktır.
Farklı büyüklükteki yükler, fazlar arası gerilimlerin dirençler içinden farklı şiddetle akım geçirmelerine neden olurlar. Bu nedenle asimetrik yüklenmede vektör diyagramı değişiktir. (Şekil – 4)
Asimetrik yüklenmede sargı akımları farklı büyüklüktedir, ancak aralarında 120 şer derecelik faz farkı bulunur.
Yıldız üçgen dönüşümü , yıldızdan üçgene dönüşüm, üçgenden yıldıza dönüşüm formülü ve açıklamaları için aşağıdaki linkten ilgili yazıya ulaşabilirsiniz.
*** Yıldız üçgen dönüşümü ***
Ayrıca bir motor pratikte nasıl üçgen bağlanır görmek için aşağıdaki linkten ilgili yazıya gidebilirsiniz.
*** Yıldız ve Üçgen Bağlantı ***