Herhangi bir makinada giriş gücü ile çıkış gücü arasında reelde bir fark mevcuttur. İşte bu fark elektriksel verim kavramını ortaya çıkarır. Elektriksel Verim nedir sorusunu ise aşağıda görülen deney setiyle cevaplamaya çalışalım. Şekilde bir motor generatör seti görülmektedir. Bu setin girişi bir wattmetre üzerinden şehir akımına (230V) bağlanmıştır. Akım alan motor döner ve mil bağlantısı generatöre bağlı olduğu için generatörü döndürür. Bundan sonra generatörde üretilen güç çıkışı yine bir wattmetre üzerinden ölçülür. Her iki wattmetrede okunan değerler farklıdır. Yani güç girişi ve güç çıkışı aynı değildir ve çıkış gücü daha küçük çıkmaktadır. Buradan bu set içinde bir enerji kaybı veya enerji kayıpları olduğu sonucuna varılır.
Bu kayıplar şöyle sıralanabilir: motor ve generatör sargılarındaki ve saclarındaki ısı kayıpları, rotor ve stator manyetik alan kayıpları, yatak ile hava arasındaki sürtünme kayıpları. Yani her enerji dönüşümünde istediğimiz enerji türünün yanı sıra istenmeyen enerji türleri ( enerji kayıpları) de ortaya çıkmaktadır. Sonuçta alınan güç hiçbir zaman verilen güce eşit olmamaktadır.
Verim Hesabı
Bir makinada alınan gücün verilen güce oranı elektriksel verimi verir ve verim her durumda %100 ‘den ; yani 1’den küçüktür.
(eta) ƞ = Pa / Pv [ƞ: verim Pa: makinadan alınan güç Pv: makinaya verilen güç]
Verim genellikle yüzde olarak verilir ve kullanılır. Cihazların enerji verimliliklerinin sınıflandırıldığı bazı standartlar mevcuttur. Bu standartlara göre cihazın hangi verimlilik sınıfında olduğu cihazın etiketinden veya kataloğundan öğrenilebilir.
Örnek: Bir motorun verimliliği %80’dir. Bu motor 4 kW lık güç verdiğine göre sistemden çektiği güç kaçtır ?
ƞ = Pa / Pv = 4 / Pv = 0,80 Pv = 5 kW dir.
Anma gücüne (nominal güç) yakın değerlerde çalışan elektrik motorlarının verimleri genellikle en üst düzeye ulaşır. Daha fazla güç verilmek suretiyle verim artırılamaz aksine verimde düşme gerçekleşir. Bu nedenle elektrik motorlarının ekonomik çalışması istendiğinde, fabrikası tarafından verilmiş anma gücüne( nominal güç) uyulması gerekmektedir.
Bu yazımızda elektriksel verim nedir ? elektriksel verim formülü ve elektriksel verim hesabı nasıl yapılır öğrenmiş olduk. Daha fazlası için yazılarımızı takipte kalın.
