Röleleri yapılarına ve kullanım alanlarına göre sınıflandıracak olursak bazı röle çeşitleri ve açıklamaları aşağıdaki gibidir. Röle çeşitlerine geçmeden önce Röle nedir bilmiyorsanız aşağıdaki linke tıklayarak röleler hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Cıvalı Röle
Röle çeşitlerinden civalı röle yapısında daha yüksek güçleri bağlayabilmek için yaylı kontak yerine cıvalı şalter kullanılır. Ayrıca bu şalterler kir ve neme karşı duyarsızdır. Cıva şalterli rölelerde tüp içinde bulunan cıvanın durumu devrenin açılıp kapanmasını sağlar. Bu nedenle bu rölelerin konum şekli çok önemlidir. Cıvalı röleler taşınamaz röleler olduğundan kesinlikle sabit yapılırlar. Cıva şalterli rölelerin birkaç türü vardır. Bunlardan dalma paletli rölede, bobin içine dik yerleştirilmiş bir cam tüp bulunur. Cam tüp yarı yarıya cıva ile doldurulmuştur. Bobin uyarıldığında piston uçlu bir palet bobin içine çekilir. Çekilen palet cıvayı iki elektrot arasına akıtarak akım devresini sağlar.
Kilitli Röle
Kilitli röle yapısında, bobinden geçen uyarı akımı kesildikten sonra, palet demir çekirdeğe takılı kalır. Bu oluşum palet-demir çekirdek birleşme yerindeki manyetik olmayan kaplamanın çıkartılarak yerine korozyona dayanıklı demir perçinlerin çakılması ile sağlanmıştır. Röle paletinin kurtarılması ancak başka bir bobinin uyarılmasıyla mümkündür. Ya da aynı bobinden zıt yönde bir akım geçirerek palet çekili durumda kurtarılabilir. Ancak bu zıt akım hiçbir halde tekrardan röleyi çekerek remanens oluşturacak kadar yüksek olmamalıdır.
Taramalı Röle
Taramalı röleler uyarıldıklarında kontaklar kısa sürede bir açılıp bir kapanırlar. Bu oluşum tarama olarak anılır. Taramalı röle sinyal üretmek için, örneğin: otoların sağ-sol sinyallerinde ve cam silgeçlerinde kullanılır. Bazı taramalı rölelerde yaylı kontak yerine cıva, elektrotları birleştirerek akım devresini sağlar. Bu tür röleler zamanlama aygıtlarında sık görülür.
Rezonans Rölesi
Rezonans röleleri ancak belirli bir frekansta uyarılabilir. 1000 Hz’lik frekansa kadar dilcikli röleler kullanılmaktadır. Röle bobinin içinde bulunan ve uzunluğu belirli bir frekansa göre ayarlanmış çelik dilcik, ancak bobin içerisinden özfrekansta bir akım geçerse titreşmeye başlar ve bir kontağı kapatır. Daha yüksek frekanslar için akordlu bir rezonans devresiyle seri bağlanmış alternatif akım röleleri kullanılmaktadır. Rezonans halinde akım en yüksek değerini alacağından, röle uyarılmış olur. Rezonans röleleri uzaktan komuta tekniğinde (örneğin:model uçaklar) ve bir hattan birkaç tür uyarı verileceği an kullanılırlar. Örneğin: tek bir hat üzerinde bulunan 200 Hz’lik ve 800 Hz’lik iki rezonans rölesi, uyarı akımın frekansı değiştirilmek suretiyle ayrı ayrı çalıştırılabilir.
Reed Rölesi
Reed rölesi yapısında kire, neme ve korozyona karşı korunması için iki kontak dilciği, hava sızdırmaz bir tüp içerisine eğritme suretiyle geçirilmiştir. Kontak dilcikleri Nikel-Demir alaşımı olup tüp çıkıntıları gümüş ya da altın suyuna batırılmıştır. Tüp içinde genellikle %97 azot ve %3 Hidrojen karışımı bir gaz kullanılır. Bu şekilde oluşturulmuş cam tüp bir bobin içerisine sokularak bir röle elde edilir. Bobin içerisinden uyarı akımı geçirildiğinde, bobin demir çekirdeğinde bir manyetik alan oluşur. Bu manyetik alan nedeniyle kontak dilcikleri mıknatıslanır ve birbirini çekerek devreyi kapatır. Uyarı bobini dış etkilere karşı demir bir kutu ile kapatılarak ekranlanmıştır. Boş kontaklı ve transfer kontaklı aynı tür röleler de yapılabilmektedir. Cam tüpün içine birkaç kontağın yerleştirilmesi olanaklıdır. Örneğin multireed rölelerde 4 kontak çifti bulunur.
Reed rölelerin yaşam süresi çok uzundur ve hemen hemen hiç bakım istemez. Açma kapama zamanları son derece kısa (0,2 milisaniye kadar) olup, 1 saniyede 400 defa açma-kapama yapabilir.
Röle çeşitleri ve açıklamaları yukarıdaki gibi anlatılmıştır. Umarım faydalı olmuştur.
