Ohm Yasası – ( Ohm Kanunu ) İlköğretimden bu yana hepimizin aşina olduğu ohm yasası, ohm kanunu elektrik yasalarının temelini oluşturur. Elektrik bilimi ilk kez ohm yasası sayesinde matematikle birleşmiştir denilebilir. Şekilde görülen devre; bir gerilim kaynağı, bir voltmetre, bir ampermetre ve bir dirençten oluşmuştur. Gerilim kaynağı batarya şeklinde olup gerilimi artırılırsa aşağıdaki gibi bir tablo oluşur. Örneğin; U=2 V iken I=0,5 A U=4 V iken I=1 A U=6 V […]
Read more
Direnç ve Geçirgenlik Elektrik akımı yazımızda serbest elektronlar nasıl hareket ediyorlar açıklamıştık. Ancak bu serbest elektronlar maddenin atomları arasında hareketlerini sürdürmektedir ve bu hareketleri maddenin dokusuna göre sınırlı kalmaktadır. Maddenin kendisi tarafından bu tür hareketlere göstermiş olduğu karşı koyma haline elektriksel direnç denilir. Peki direnç birimi nasıl belirlenmiştir? 1,063 m boyunda ve 1 mm2 kesitindeki bir civa sütununun 0 ºC sıcaklıkta göstermiş olduğu direnç 1 ohm’dur. Bu kabul 1 ohm değerinin sabitini belirler. […]
Read more
Akım Yoğunluğu Bir iletken üzerinde birim kesit başına geçen akım miktarına akım yoğunluğu (S) denir. Bunun uygulamadaki birimi A/mm2 kabul edilir. Bir lambadan geçen elektrik akımı, lamba içindeki flaman telini akkor haline getirinceye kadar ısıtır, ancak flaman telinin bağlı bulunduğu elektrot telleri hemen hemen hiç ısınmaz. Bu akım yoğunluğu ile ilgili bir durumdur. Akım şiddeti aynı iken bir akım devresinde bulunan çeşitli kesitlerdeki tellerden saniyede hep aynı miktarda elektron akmaktadır. […]
Read more
Akım türleri genel itibariyle iki kısım olarak sınıflandırılabilir. Bunlar: doğru akım (DC) ve alternatif akım (AC) dir. Doğru Akım Simgesi : – dir. İletken telin kesiti ve elektron hızı değişmez iken serbest elektronlar hep aynı yöne doğru hareket ederlerse, bu bir doğru akımdır. Şekilde doğru akımın zaman göre grafiği gösterilmiştir. Buna göre doğru akım bütün bir zaman boyunca hep aynı düzeyde akmaktadır. Aynı şekilde içinde görülen devrede ise ampermetre hep […]
Read more
Serbest elektron hareketinin bilinmediği zamanlarda, dış devredeki elektrik akımının yönü pozitif uçtan negatif uca ( + dan – ye) saptanmıştı. Ancak daha sonraları elektrik akımı başlıklı yazımda da anlattığım üzere serbest elektronların varlığı anlaşılmış ve serbest elektron yönünün aslında bu yönün tersinde oluştuğu ortaya çıkarılmıştır. Nitekim pilin eksi ( – ) ucundaki elektron fazlalığı dış devredeki serbest elektronlara pilin artı ( + ) ucundaki elektron azlığına doğru basınç yapar. Böylece […]
Read more
Elektrik akımı nedir, elektrik akımı nasıl oluşur ? sorularını cevaplayabilmek için öncelikle serbest elektron kavramını açıklamamız gerekir. Elektron Kavramı Metaller içinde atomlar sık olarak yan yana dizilmişlerdir. Bir atomun en dış yörüngesinde dönen elektronun kendi atom çekirdeğine olan uzaklığı, komşu atom çekirdeğine olan uzaklığına eşittir. Bu nedenle her iki atom çekirdeği bu elektronu eşit kuvvetle çekmek isterler. Metal içinde sayılamayacak kadar çok atomun bu şekilde yan yana dizildiği düşünülürse her […]
Read more
Bugün gerilim üretimi için çeşitli yöntemler bilinmektedir. Gerilim üretme yöntemleri şöyle sıralanabilir: Endüksiyon yoluyla üretim Kimyasal etkime ile üretim Isı yoluyla üretim Işık yoluyla üretim Kristal deformasyonu ile üretim Sürtünme ile üretim Bütün üretim şekillerinde pozitif yükler bir kutupta, negatif yükler bir kutupta sürekli kalıyorlarsa, bir doğru gerilim; kutupların yük cinsleri (Polaritesi) devamlı değişiyorsa, bir alternatif (değişken) gerilim üretiliyor demektir. Aşağıda gerilim üretme yöntemleri sırasıyla kısaca açıklanmıştır. Endüksiyon yoluyla üretim […]
Read more
Elektrik Gerilimi (Voltajı) Nedir? Pil veya dinamo gibi bir üreteç içinde, tüm maddelerde bulunan pozitif ve negatif elektrik yükleri bir enerji harcanmak suretiyle birbirinden ayrılırlar. Bu nedenle üretecin bir kutbunda elektron fazlalığı (elektriksel olarak negatif) diğer kutbunda elektron azlığı (elektriksel olarak pozitif) vardır. Her doğa kuralında olduğu gibi bunlar denge haline geçmeye istek duyarlar. İşte iki farklı elektrik yükü arasında bu denli bir dengeye gelme eğilimine elektrik gerilimi denir. Elektrik […]
Read more
Elektrik yükü nedir ? Bu soruya cevap vermeden önce kısa bir şekilde atomun yapısından bahsetmenin faydalı olacağını düşünüyorum. Atomun yapısı Atom maddenin en küçük yapıtaşıdır. Bu kavram eski çağlarda ortaya atılmıştır. Milattan 500 yıl önce İyonyalı düşünürler ( Leukippos, Demokritos) maddenin atomlardan oluştuğunu ve bunun parçalanamaz en küçük parçacık olduğunu (atomos=iyonca: bölünemez) ileri sürmüşlerdir. Tabi biz bugün atomun parçalanabildiğini, aslında atomdan daha küçük atom altı parçacıklar olduğunu biliyoruz. Ancak bu […]
Read more
İletkenler ve Yalıtkanlar Nedir Çeşitli cisimler elektrik akımının iletilmesinde yeteneklerine göre farklı farklı özellikler göstermektedirler. Maddelerin iletkenler ve yalıtkanlar şeklindeki ayrımının sebebi elektrik akımını iletim derecesindeki farklılıklardır. Bakır, alüminyum, demir gibi elektrik akımını iyi ileten cisimler iletken; hava, cam ya da plastik gibi elektrik akımını kötü ileten cisimler yalıtkan ya da izole cisimler olarak adlandırılır. Kimi yerlerde yalıtkan cisimlere iletken olmayan cisimler de denilmektedir. Şekilde görülen çubuk sırasıyla: bakır, alüminyum, […]
Read more